[ Pobierz całość w formacie PDF ]
kładającego protest do zadośćuczynienia.
48
ROZDZIAA XII.
O zdolności pojedynkowej.
Art. 208.
W zasadzie każda osoba, zdolna do dawania i żądania satysfakcji honorowej, może brać udział
czynny w orężnej walce. Zasada niniejsza dopuszcza szereg wyjątków.
Art. 209.
Małoletniemu jest zabronione używanie broni. Kto zatem przez małoletniego zostanie obrażo-
ny, może obrazę pozostawić bez reakcji lub oddać sprawę sądowi karnemu.
Art. 210.
Jeżeli małoletni zostanie obrażony, a obrazicielem jest człowiek pełnoletni, natenczas może
mieć miejsce zastępstwo wedle art. 189 i 190.
Art. 211.
O ile małoletni został czynnie znieważony, natenczas może wyzwać obraziciela w przeciągu
24 godzin od chwili znieważenia licząc, jednakowoż pojedynek możliwym jest dopiero po doj-
ściu obrażonego do pełnoletności przy czym obraziciel musi zgodzić się na tego rodzaju zwło-
kę.
Art. 212.
W zasadzie wszystkie osoby pełnoletnie do 60 roku życia są faktycznie zdolne do pojedynku.
Ponieważ jednak ciężar starości nigdy równomiernie nie obciąża zatem zadaniem sekundantów
będzie badać l w każdym poszczególnym wypadku fizyczne właściwości stron. Ponieważ tak, jak
z jednej strony zdarzyć się może, iż osoba, która dawno 60 lat życia przekroczyła, cieszy się
zdrowiem, pozwalającym jej walczyć z bronią w ręku tak z drugiej strony może zajść wypadek
tak szybkiego starzenia się, iż człowiek nie liczący 60 lat życia z bronią w ręku stanąć nie może.
Art. 213.
Każdą fizyczną niezdolność do władania bronią, spowodowaną czy to wiekiem, czy kalec-
twem, należy zaraz podnieść przy otrzymanym wyzwaniu względnie przy wyzwaniu. Tego ro-
dzaju oświadczenie musi być stwierdzone przez lekarza, na którego osobę zgodzą się obie strony.
49
Art. 214.
W jednym tylko wypadku musi człowiek ułomny stanąć do starcia orężnego, a to wówczas,
jeżeli powodem zajścia jest zniewaga czynna wyrządzona przez ułomnego.
U w a g a : Francuscy autorowie nakładają na ułomnych obowiązki satysfakcji z bronią w ręku
nawet wówczas, jeśli ułomny dopuścił się słownej zniewagi.
Art. 215
Następującym osobom zabroniony jest pojedynek:
1. między ojcem a synem;
2. między braćmi, względnie braćmi przyrodnymi;
3. między wujem a siostrzeńcem;
4. między teściem a zięciem;
5. między spokrewnionymi w pierwszym stopniu;
6. z małoletnim;
7. osobie, która dopuściła się poprzednio złamania reguł pojedynkowych;
8. krewnemu, przyjacielowi lub sekundantowi, który pragnie zająć miejsce osoby ciężko ran-
nej lub zabitej w pojedynku, który miał honorowy przebieg;
9. sekundantowi, który chce stanąć zamiast swego klienta, który na placu się nie jawił;
10. osobie prowokującej pojedynki;
11. dłużnikowi przeciw wierzycielowi tak długo, dopóki długu nie uiścił, albo uiszczenie te-
goż przed walką zabezpieczył, wyjąwszy wypadek, iż wierzyciel zajście sprowokował;
12. wszystkim w art. 8 wymienionym osobnikom.
50
ROZDZIAA XIV.
Wybór broni.
Art. 216.
O ile pokojowe usiłowania sekundantów nie odniosą skutku, natenczas winni oni raz jeszcze
dokładnie ustalić stan faktyczny, zbadać szczegółowo zdolność honorową stron, oraz przystąpić
do wyboru broni.
Art. 217.
Obrażonemu przysługuje zawsze prawo swobodnego wyboru legalnej broni pojedynkowej.
Obrazicielowi nie wolno odrzucić broni tak wybranej.
U w a g a : Wprost nadużyciem należy nazywać grasujący w niektórych okolicach Polski zwy-
czaj, uprawniający wyzwanego do wyboru broni. Niesłychany ów usus zakradł się do nas, zdaje
się z niektórych południowo-niemieckich okolic, gdzie ma bardzo starą tradycję. Genezą zaś jego
jest średniowieczne rozporządzenie Fryderyka Barbarosy, przyznające wyzwanemu prawo wybo-
ru miejsca, czasu, broni i sędziego spotkania.
Jednakowoż już prawo longobardzkie, które pojedynek uznawało za środek dowodowy przed
sądem, prawo oznaczania czasu i miejsca nadaje sędziemu, zaś wyzwanemu wybór broni.
Art. 218.
Honorową bronią są:
1. szabla;
2. szpada;
3. pistolet.
%7ładnej innej broni przy pojedynku używać nie wolno.
Art. 219.
Wyjątkowo, o ile obrażonym jest cudzoziemiec, w którego kraju jest inna broń honorowa w
użyciu, ma prawo w razie, jeżeli czynnie został znieważony, żądać pojedynku na broń w jego
kraju używaną i według tamtejszych zasad. Obraziciel od wyboru takiej broni nie może się uchy-
lić.
51
Art. 220.
Jeżeli przeciwna strona tego, który jako obrażony upoważniony jest do wyboru broni, na broń
oznaczoną nie chce się zgodzić wówczas obustronni zastępcy winni ową kwestię sporną przed-
łożyć sądowi rozjemczemu do rozstrzygnięcia (sąd do oznaczania broni).
Art. 221.
Sekundantom wolno odrzucić szablę lub szpadę, jeśli rozchodzi się o osobę, która dla swej
ułomności, nie może taką bronią walczyć.
Art. 222.
O ile sekundanci nie są zgodni podówczas w następujących wypadkach oznacza się broń
przez losowanie.
a) jeśli na zwykłą niegrzeczność lub niewłaściwość zareagował obrażony obrazą tak, iż obaj
przeciwnicy czują się obrażonymi, jak w tych wszystkich wypadkach, w których osoba naprzód
obrażona odpowiedziała obrazą cięższą;
b) jeśli obrażony nie chciał przyjąć usprawiedliwienia i przeproszenia, wyjąwszy iż zniewagę
tworzyło czynne znieważenie, obraza honoru wyzywającego lub obraza czci tegoż familii (w tych
wszystkich wypadkach usprawiedliwienie w ogóle nie jest dopuszalne);
c) jeżeli ze względów dyskrecji powód zatargów nie jest znany.
Art. 223.
Nie wolno fachowemu szermierzowi posługiwać się w pojedynku białą bronią, wyjąwszy, iż
został czynnie znieważony albo zniewaga słowna obraża jego honor lub cześć familii.
Art. 224.
O ile obie strony są zawodowymi szermierzami, przepis artykułu poprzedniego nie obowiązu-
je.
Art. 225.
Jeżeli przeciwnik zawodowego szermierza oświadcza, iż mimo to pragnie walczyć na białą
broń, natenczas jego sekundanci muszą wystarać się o pisemne oświadczenie przyjaciół tej osoby
oraz ludzi biegłych w szermierce, stwierdzające wybitną umiejętność we władaniu szablą u osoby
mającej zawodowego szermierza za przeciwnika.
52
ROZDZIAA XV.
Warunki w pojedynku.
Art. 226.
Warunkami pojedynku nazywamy te wszystkie reguły mające regulować pojedynki, które ko-
deks honorowy pozostawia swobodnemu ustaleniu sekundantów.
Art. 227.
Sekundanci obrażonego, o ile przyszło do spisywania warunków pojedynku, mają baczyć, aby
wykorzystane zostały wszystkie uprawnienia, które fakt zniewagi nadał obrażonemu a równo-
cześnie wespół z sekundantami obraziciela mają rozstrzygać, jaka część praw w myśl postano-
wień kodeksu honorowego ma przypaść obrazicielowi o ile obie strony w równej mierze zajścia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]